‘Spreken ze Nederlands in Frankrijk? Waar dan?’

Erik Driessen uit Sint Jansklooster publiceert het boek Verborgen Taal. Dat vertelt het merkwaardige verhaal van Frans-Vlaanderen. Een deel van Frankrijk dat ooit in de Nederlanden lag en waar de Nederlandse taal nog steeds niet helemaal is uitgestorven. “Als ik vertel dat er Nederlands in Frankrijk wordt gesproken, kijkt iedereen me met een verbaasde blik aan. ‘Nederlands in Frankrijk? Waar dan?’, hoor ik vaak”, vertelt Driessen over de aanleiding voor zijn boek.

Zelf kende hij het gebied tot zes jaar geleden ook niet. Zijn interesse werd gewekt toen hij zich in de Nederlandse geschiedenis verdiepte. “Ik las dat de Beeldenstorm in Steenvoorde uitbrak. Toen ik opzocht waar dat lag, zag ik dat het een Noord-Frans stadje is. ‘Wat gek’, dacht ik. Toen ik ook nog las dat het stadje vroeger in de Nederlanden lag, werd mijn verbazing nog groter. Later ontdekte ik dat tot diep in de vorige eeuw massaal Nederlands werd gesproken in dit deel van Frankrijk.”

Verboden Taal

Frans-Vlaanderen was onderdeel van de Zeventien Provinciën en behoorde tot 1677 tot de Nederlanden. Frankrijk veroverde in dat jaar het gebied, maar de voertaal bleef tussen pakweg Duinkerke en Lille (Rijsel) lang Nederlands. Vanaf de Franse Revolutie en het regime van Napoleon werd de taal verboden. “In 1800 sprak maar 30 procent van Frankrijk Frans. Dat wilde de overheid veranderen. Vreemde talen zoals Nederlands werden verboden. Wie op school Vlaams sprak, kreeg straf”, vertelt Driessen.

Taal van de gezinnen

Toch bleef Nederlands, of het Vlaamse dialect dus, lang de taal binnen de gezinnen. Vanaf de Tweede Wereldoorlog veranderde dat. “Maar vooral oudere mensen spreken nog steeds Vlaams. En veel straten, horecazaken en boerderijen hebben Nederlandse namen. Daardoor heb je absoluut niet het gevoel dat je in Frankrijk rondloopt. Sterker nog: ik heb zelfs mensen gesproken die zich Nederlander voelen.”

Wilhelmus

In Verborgen Taal ontmoet Erik Driessen markante inwoners en bezoekt hij bijzondere plekken. Hij hoort op Koningsdag in Frankrijk het Wilhelmus zingen (het volkslied dat vermoedelijk in Frans-Vlaanderen is geschreven), bezoekt een Babbelcafé waar mensen Nederlands spreken, ziet de plek waar de Beeldenstorm uitbrak en beschrijft de geschiedenis van het gebied. Ook vertelt hij uitgebreid over een merkwaardige taalstrijd in Frans-Vlaanderen.

Geen geschiedenisboek

Maar Verborgen Taal is geen taai geschiedenisboek, zegt Driessen. “Mijn bedoeling is dat je na het lezen zin krijgt om dit bijzondere gebied te ontdekken. Het is een prachtige streek, op nog geen honderd kilometer van de Nederlandse grens, voor een weekje vakantie. Daarom schrijf ik ook over de landschappen, de toeristische hotspots, de mooiste dorpen en de lekkerste bieren. Het is gek dat dit gebied in Nederland in de vergetelheid is geraakt.”

Verborgen Taal kost 19,95 euro. Bestel het door een mail te sturen naar [email protected]. Het boek is ook verkrijgbaar via Bol.com en de boekwinkels.