“Beginnen is mooi, doorzetten een kunst”, glimlacht Wolter Engelsman. De 79-jarige inwoner van Steenwijk is maar liefst veertig jaar natuurgids, tegenwoordig voor Natuurmonumenten in De Wieden. Net zo lang maakt hij onderdeel uit van de regionale kerkuilenbescherming.
De liefde voor de natuur zat er al vroeg in, vertelt de in Blokzijl opgegroeide Engelsman. Hij was een keer te laat op de basisschool omdat hij onderweg gebiologeerd raakte door een lange rij boerenzwaluwen, die zich op een bovengrondse telefoonpaal verzamelden voor de trek naar Afrika. “Ik had geluk dat de meester een natuurman was. ’s Middags gingen we met de klas naar die plek en moest ik vertellen waarom die vogels daar zaten. Dat was mijn eerste excursie…”
Als beloning mocht Engelsman een natuurboek van de leraar lenen. Uit diezelfde tijd dateert vermoedelijk een vogelboekje dat koffieproducent Kanis & Gunnik uitgaf. Engelsman heeft het nog steeds. “Ik hou van de natuur in het algemeen en vogels in het bijzonder. Al heb ik de pech dat ik niet zo’n geweldig muzikant ben, waardoor ik de geluiden moeilijk uit elkaar kan houden.”
Met een paar kameraden begon Engelsman als gids in De Weerribben. Daar behaalde hij zijn officiële IVN-diploma als natuurgids. Natuurmonumenten vroeg hem later voor De Wieden. “Eerlijk gezegd spreekt dat gebied me ook net wat meer aan. Het is afwisselender dan De Weerribben met die brede meren en smalle sloten. Een favoriete plek heb ik niet, al hou ik erg van smalle sloten waar zo min mogelijk mensen komen.”
Toch laat hij graag mensen kennismaken met de natuur en De Wieden in het bijzonder. De kennis is niet bij iedereen even groot, glimlacht hij. “Bij het Bezoekerscentrum in Sint Jansklooster wees ik eens een jongetje op een salamander. ‘Dat is geen salamander, maar een kleine krokodil’, zei hij. Er was geen praten tegen, dat had hij op internet gezien. Vroeger lagen wij als kinderen plat op de buik voor de sloot. Dan leer je volgens mij net wat meer…”
Dat hij nog steeds met veel plezier met groepen de natuur intrekt, heeft ook met Natuurmonumenten te maken. “We hebben een fijne groep vrijwilligers en medewerkers, sociaal en gezellig. De visie van de organisatie heeft me altijd aangesproken: het is niet voor niets dat De Wieden er zo mooi bijligt”, zegt Engelsman. Als liefhebber maakt hij zich desondanks soms zorgen over de staat van de natuur. “Alles holt achteruit, soms ben ik bang dat we die ontwikkeling niet meer kunnen keren.”
Als onderdeel van de kerkuilenbescherming is hem dat op kleine schaal wel gelukt. Met een groep vrijwilligers onderhoudt hij tachtig kasten die bij vooral boeren hangen. “Dat is een beste klus, maar het is nog steeds prachtig om broedparen aan te treffen. En het contact met de boeren vind ik leuk: er wordt wel eens op ze gemopperd, maar de medewerking is altijd uitstekend.”
Plannen om zijn gidsenloopbaan te beëindigen heeft Engelsman niet. De natuur verveelt hem nog geen moment. Lachend: “Ze moeten het vertellen als ik vervelend word, heb ik gezegd. Maar ik heb nog niks gehoord.”
